Sarı Saltuk

XIII. yüzyılda Anadolu’da Hünkâr Hacı Bektaş Veli önderliğinde örgütlenen bir inanç-düşünce söylemi gelişmiştir. “Horasan Erenleri” olarak tanınan Türkmen dervişleri Anadolu’da büyük çaplı bir kültürel, sosyal, iktisadî ve inançsal değişimin taşıyıcısı olmuşlardır. Hünkâr Hacı Bektaş Veli Velayetnamesi’nde, Hünkâr Hacı Bektaş Veli’nin birçok halifesinin yurt kurma sebebiyle Anadolu’nun ve Balkanların farklı yörelerine gönderildiği anlatılmaktadır. Hünkâr Hacı Bektaş Veli dönemiyle beraber Alevi-Bektaşi düşüncesi Anadolu’da olduğu gibi Rumeli topraklarında da temellenir. XIII. Yüzyılda Balkan coğrafyasında geleneğin en önemli karizmatik-tarihi temsilcisi olan Sarı Saltuk faaliyet gösterir. Sarı Saltuk, Hünkâr Hacı Bektaş Veli tarafından Balkanlara gönderilir. Sinop’tan Karadeniz yoluyla Gürcistan’a, oradan Kaligra kanalıyla Balkanlara geçen Sarı Saltuk,  insanüstü vasıflarla tanıtılan, kimi yerde canavarlarla mücadele eden bir kahraman, kimi yerde de Hacı Bektaş Veli, Ahi Evran, Mevlânâ ile irtibatı olan bir erendir. Cem Sultan’ın büyük çabaları ile Ehl-i Sünnet’ten gösterilme çabalarına rağmen Sarı Saltuk apaçık

Sarı Saltuk Baba (Saltık Bay Sultan, Sarı Saltuk Dede, ö. 1297/1298) Balkanların Osmanlılar tarafından fethedilmesinden önce başlıca Balkanlarda ve civârındaki bölgelerde seyahat ederek insanlara İslâm'ı tebliğ eden Alevî-Bektâşî şeyhi ve Türkmen bir Derviştir. Sarı Saltuk Baba (d.1297/1298), cunoscut și sub numele de Sarı Saltuk Dede, este un personaj legendar, prestigiu pe care și-l dobândește încă din timpul vieții, un faimos gânditor turc, care propagă religia islamică, mai ales în Balcani, începând cu anul 1263.